موانع استجابت دعا
اهل بیت عصمت و طهارت که مفسران حقیقی قرآن کریم هستند ، موانعی برای استجابت دعا ذکر نموده اند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
1- غفلت قلب: دعا یعنی درخواست از خدای متعال برای برآورده شدن حاجتی ، و طبیعی است که این ارتباط در صورتی مؤثر است که دعا ظاهری نباشد، بلکه در باطن ِ انسان توجه به خدا و تضرع به پیشگاه او شکل بگیرد و انسان فقط خدا را مؤثر در امور بداند. رسول اکرم(ص) می فرماید:« بدانید که خداوند دعایی که از قلب غافل برخاسته باشد، قبول نمی کند.»
2- منافات نداشتن با حکمت الهی : خداوند متعال براساس حکمت خود، این عالم را طبق قوانین خاص اداره می کند و هیچگاه این قوانین را نقض نمی کند و اگر دعایی با حکمت خداوند منافات داشته باشد، مستجاب نمی شود.
3- عدم مصلحت:گاهی انسان از خداوند چیزهایی را درخواست می کند و فکر می کند اجابت آنها ، به نفع اومی باشد؛حال آنکه در واقع اجابت آن درخواست به ضرر اوست چرا که علم انسان محدود است و به سود و زیان خود آگاهی کامل ندارد. خداوند در آیه 216 سوره بقره می فرماید:« چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شرّ شما در آن است.»
4- گناهان اجتماعی : مثل ترک امر به معروف و نهی از منکر باعث عدم اجابتِ دعا می شود.پیامبر اکرم(ص) فرمودند:« اگر امر به معروف و نهی از منکر را ترک کنید ، بدترین شما برشما چیره خواهد شد،آنگاه نیکان شما دست به دعا بر می دارند،ولی اجابت نمی شود»
آداب دعا
1- اصرار در دعا: گاهی خدای متعال بنا به دلایلی مثل گناهی که بنده انجام داده و هنوز توبه نکرده یا توجه و نزدیکی بیشتر بنده به خداوند، یا اینکه خواستة بنده باید از مجرای طبیعی برآورده شود، دعای بنده خویش را سریعاً اجابت نمی کند . امام باقر(ع) می فرماید:« به خدا قسم بنده مؤمن برای برآورده شدن حاجتی به خداوند متعال اصرار نمی ورزد مگر اینکه خداوند آنرا برآورده می کند.»
2- انجام کار نیک: همانطور که گناه مانع استجابت دعا ماست انجام کار نیک سبب استجابت دعا می گردد، به خصوص بعضی اعمال مثل نماز که عامل ایجاد و ارتباط با خداوند و زمینه ساز استجابت دعا است.
3- عجله نداشتن در اجابت دعا : بی تابی و عجله داشتن در اجابت دعا، گاهی سبب ناامیدی و نرسیدن به خواسته مورد نظرمی شود. آنچه وظیفه انسان است، دعا کردن و امیدوار بودن است و آنچه بر عهده خداوند است، اجابت است، پس بهتر است در کار خدا مداخله نکنیم و زمان اجابت را بر عهده او بگذاریم.امام صادق (ع) می فرمایند:« هنگامی که بنده دعا می کند،خداوند درصدد اجابت حاجت او می باشد، البته تا زمانی که عجله نکند.»
4- واسطه قرار دادن ائمه معصوم علیهم السلام: قرآن می فرماید:« وابتغوا الیه الوسیله» برای تقرب به خداوند وسیله ای بجویید. انسان می تواند با واسطه قرار دادن ائمه معصوم راه میانبری برای رسیدن به خواسته خود بپیماید و از ایشان بخواهد که حاجتش را از خداوند بخواهند.»
5- دعا در مکان ها و زمان های مقدس : دعا در مساجد، حرم اهل بیت علیهم السلام و امامزادگان و تربت شهیدان ودر زمانهایی ویژه مثل شب قدر،روز عرفه، میلادو شهادت ائمه اطهار و سحرها در سرعت استجابت بسیار مؤثر است.